Ekoschematy 2023
Sposoby na ekoschematy - dodatkowe pieniądze !
Zmienne warunki klimatyczne i ekoschematy: trzeba zmienić agrotechnikę gleby
Coraz bardziej zróżnicowane wyzwania pogodowe wymuszać będą na producentach rolnych coraz bardziej czujne podejście do agrotechniki. Liczyć się będzie świadomy wybór specjalistycznych kombinacji narzędzi do uprawy gleby.
W nowym okresie programowania Wspólnej Polityki Rolnej od 2023 r. przed rolnikami z większymi gospodarstwami stoją wyzwania związane z tzw. warunkowością, czyli zasadami cross compliance + Zazielenieniem.
W zakresie dotyczącym uprawy roli, warunkowość jest obowiązkowa i obejmuje z normy dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska. Jako „zachętę” ekonomiczną dla realizacji celów warunkowości, przewiduje się dofinansowanie w postaci ekoschematów.
W szczególności ma być to uprawa:
- konserwująca bezorkowa z mulczowaniem lub
- uproszczona lub
- pasowa.
W kontekście coraz bardziej dotkliwych zmian klimatycznych warunkowość i – z drugiej strony – możliwa pomoc ekonomiczna na realizację ww. celów, zmusi większość rolników do zmian.
Poszukiwane będą optymalne, w warunkach konkretnego gospodarstwa rolnego, sposoby rozwiązania dylematów techniczno-organizacyjnych związanych z uproszczonymi systemami uprawy roli.
Oczywiście, każdy rolnik może zrezygnować z pomocy w formie ekoschematów, jednak nie zwolni go to z obowiązków warunkowości.
Niestety, jej rygory godzą w ekonomikę produkcji na gruntach rolnych. Dlatego należałoby zacząć analizować możliwość, a nawet konieczność stosowania w gospodarstwie nowoczesnych narzędzi i maszyn uprawowych, zapewniających realizację obowiązkowych celów środowiskowych – oszczędności wody, ochrony próchnicy glebowej, zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych.
Dobór narzędzi do uproszczonej uprawy gleby
Niedobór wody w połączeniu z pozostałymi wyznacznikami polityki klimatycznej, zmuszają do poszukiwania oszczędnych, uproszczonych technologii uprawy roli i roślin. Kluczowe znaczenie ma tutaj dobór maszyn i narzędzi do uprawy pożniwnej oraz przedsiewnej.
Uproszczona uprawa roli oznacza dzisiaj:
- minimalną ingerencję w wierzchnią warstwę roli;
- możliwie dobre wymieszanie resztek pożniwnych z równoczesnym ich równomiernym rozmieszczeniem we wzruszonej warstwie oraz na powierzchni;
- zmniejszenie parowania nawet za cenę pozostawienia mulczu na powierzchni;
- zapewnienie jak najlepszych warunków do kiełkowania nasion roślin uprawnych.
Tego nie da uniwersalna uprawa płużna. Konieczne staje się stosowanie narzędzi i maszyn uprawowych, operujących w wąskim zakresie tolerancji warunków glebowych.
A do tego: wymagających od użytkownika większej uwagi co do zakresu regulacji elementów roboczych, nie mówiąc o obiektywnych ograniczeniach w konkretnych zastosowaniach. (źródło: www.agrokonsument.pl)
1. Kultywator z możliwością podsiewu i nawożenia ALEY
Użycie maszyn systemu ALEY umożliwi w gospodarstwie realizację norm dobrej praktyki rolniczej (GAEC) obowiązujących od stycznia 2023 r. w zakresie Krajowego Planu Strategicznego:
- GAEC 5: Zarządzanie orką w celu zmniejszenia ryzyka degradacji i erozji gleby, biorąc pod uwagę nachylenie terenu;
- GAEC 6: Minimalna pokrywa glebowa w najbardziej newralgicznych okresach.
Idzie tu o utrzymanie okrywy ochronnej gleby w okresie od dnia 1 listopada do dnia 15 lutego na co najmniej 80% GO w gospodarstwie poprzez mulcz, resztki pożniwne, ściernisko, okrywę roślinną.
Niezależnie od norm GAEC, użycie maszyn z grupy TECHNOPOL pozwoli na realizację ekoschematów w KPS 2023-2027, przykładowo:
„Rolnictwo węglowe – uproszczone systemy uprawy”;
„Rolnictwo węglowe – wymieszanie słomy z glebą”.
2. Brona mulczująca VOLTA + 200 zł do hektara
Ochrona węgla w glebie, czyli gospodarka próchnicą - techniki chroniące wodę.
W gospodarstwie niezbędne będzie konsekwentne i umiejętne stosowanie technik oraz technologii produkcji, chroniących wodę i glebę.
To m.in.:
- prawidłowe zmianowanie,
- wysiew międzyplonów,
- gospodarka resztkami pożniwnymi,
- szybka uprawa ścierniskowa,
- uproszczona uprawa,
- pozostawianie zimowej okrywy pól, likwidacja podeszwy płużnej,
- nawożenie organiczne – czyli właściwe gospodarka węglowa w glebie,
- nowe odmiany o podwyższonej odporności na suszę,
- właściwe nawożenie potasem i wapnowanie,
- mała retencja.
3. Siew prosto w mulcz - siewnik AGEDA 9000
Rola próchnicy
W naszej szerokości geograficznej, w związku z budową skał macierzystych i zmianami pór roku, występuje problem odpływu składników pokarmowych do wód gruntowych.
Przeciwdziałającym temu zjawisku jest jeden z elementów gleby. To próchnica glebowa, pochodząca głównie z przemian masy organicznej.
Niestety, przewaga intensywnych upraw zbożowych, zwłaszcza kukurydzy, sprzyja ubytkowi masy organicznej i w konsekwencji ubytkowi próchnicy glebowej.
Od kilkudziesięciu lat KE próbuje przeciwdziałać temu zjawisku w ramach Wspólnej Polityki Rolnej. Dlaczego? Bo próchnica poprawia strukturę gleby, tym samym wpływa na napowietrzenie i retencję wodną oraz ułatwia uprawę gleby. Poza tym:
- substancje próchniczne wpływają dodatnio na tworzenie się struktury agregatowej gleb, poprawiając stosunki wodno-powietrzne;
- wysoka zawartość próchnicy ma znaczący wpływ na zwiększenie odporności na stres suszy rolniczej roślin uprawianych na takim stanowisku;
- związki próchniczne mają dużą pojemność wodną – w stosunku do swojej masy mogą zatrzymać 3–5-krotnie więcej wody w formie dostępnej dla roślin, w porównaniu ze składnikami mineralnymi gleb.
Te właściwości mają szczególne znaczenie w glebach piaszczystych, ponieważ ich pojemność wodna zależy głównie od zawartości substancji próchnicznych.
4. Wały nożowe - niszczenie resztek pożniwnych i poplonów (lepsze niż mulczer)
Mulcz czy orka?
Dla rolnika, kluczowym jest sposób wprowadzenia masy organicznej do gleby. Pomijając nawozy naturalne, dotyczy to słomy i resztek pożniwnych.
Z punktu widzenia tempa przemian biochemicznych masy organicznej, istotne jest jej przykrycie glebą. Pozostawienie masy organicznej na powierzchni gleby korzystnie wpływa na ochronę gleby przed nadmiernym nagrzewaniem się i parowaniem. Jednak w warunkach suszy hamuje lub wręcz uniemożliwia czasowo jej rozkład, nie mówiąc o konsekwencji w postaci utrudnień następczych zabiegów agrotechnicznych.
Dlatego kompromisem może być relatywnie płytkie wzruszenie ścierniska i intensywne rozdrobnienie biomasy, wymieszanie jej z glebą wraz z wyrównaniem i dociśnięciem.
Znaczna część masy organicznej częściowo wystaje wtedy z gleby lub pozostaje na jej powierzchni. Dzięki temu uzyskuje się częściowy rozkład masy organicznej z dodatnim wpływem ograniczenia parowania i osłonięcia gleby przed nadmiernym nagrzaniem i przesuszeniem.
5. Mechaniczne zwalczanie chwastów
Motyka obrotowa zwalczy chwasty.
Wycofywanie rejestracji na kolejne substancje aktywne powoduje, że na rynek powracają stare rozwiązania. Bowiem pomimo, że opisywana maszyna to nowość na rynku, to obrotowa motyka jest znana rolnikom od dziesięcioleci tylko odeszła w pewne zapomnienie.
Po przejściu motki na powierzchni gleby znajduje się warstwa luźnej gleby. Niszczone jest także podsiąkanie kapilarne, które odpowiada za parowanie wody. Poprawiają się także stosunki wodne i powietrzne w glebie. Bronę można także używać do odchwaszczania przedsiewnego oraz do ultrapłytkiej uprawy ścierniska. Przejazd motyką pozwala na uzyskanie optymalnych warunków do wzrostu samosiewów roślin uprawnych oraz chwastów.